کارگردان سریال موفق «پس از باران» در گفتگوی اختصاصی با آی فیلم، موفقیت این سریال در جذب مخاطب را ناشی از حضور فعالانه زنان در قصه پردازی این سریال دانست.
به گزارش آی فیلم، بدون شک یکی از خاطره سازترین و پرمخاطب ترین سریال های تلویزیون در دو دهه اخیر سریال «پس از باران» است که در زمان پخش در سال 79 با استقبال بالایی از سوی مردم مواجه شد. سریالی که قصه ای خانوادگی را در بستر تاریخ و در دوران پهلوی اول با نقد روابط ارباب و رعیتی روایت می کرد. حالا پس از 20 سال این سریال هنوز هم جاذبه های خود را از دست نداده و بازپخش آن در آی فیلم با اقبال مخاطب همراه شده است. در گفت و گو با سعید سلطانی کارگردان این سریال، دلایل این موفقیت و محبوبیت را بررسی کردیم.
*سریال پس از باران نخستین بار در سال 79 روی آنتن رفت که به شدت مورد استقبال مردم قرار گرفت و اکنون بعد از بیست سال در سال 99 شاهد بازپخش آن از شبکه آی فیلم هستیم که بازهم مخاطبان زیادی دارد و حتی نسل جدیدتر که آن زمان سریال را ندیده بودند، به تماشای آن می نشینند. دلیل موفقیت و محبوبیت این سریال را پس از دو دهه در چه می دانید؟
به نظرم مهم ترین ویژگی پس از باران، هم مربوط به قصه آن است و هم قصه گویی آن. روابط و مناسبات و سرگذشتی که شخصیت های اصلی قصه دارند جذابیت و کشش لازم دراماتیک برای جذب مخاطب را دارد. به ویژه مخاطب ایرانی که قصه دوست دارد. ضمن این که قصه هم در زمان حال و هم در زمان گذشته به موازات و در نسبت با هم پیش می رود و پر از تعلیق و فراز و نشیب است. در واقع قصه در دو زمان روایت می شود و آدم ها به واسطه همین روایت، سرنوشت مشترکی پیدا می کنند. به نظرم همین روایت دوگانه و تسری پیدا کردن سرنوشت شخصیت ها از گذشته به حال منجر به جذب مخاطب شده و در واقع قصه توانسته ذهن مخاطب را درگیر فراز و فرودهای خود کند. ضمن اینکه در آن زمان اغلب سریال ها، سریال های آپارتمانی بودند اما این سریال در یک موقعیت و لوکیشن متفاوت و در یک جغرافیا و طبیعت زیبا روایت می شد که در جلب رضایت مخاطب بی تاثیر نبود. همچنین نوعی مکاشفه در روابط آدم ها و سرنوشت آنها وجود داشت که لذت کشف و رمزگشایی را برای مخاطب بیشتر می کرد.
* مخاطب ایرانی معمولا با ملودرام های خانوادگی ارتباط خوبی برقرار می کند. در اینجا ما هم با یک قصه پر فراز و نشیب خانوادگی مواجه هستیم و هم با یک سیستم ارباب و رعیتی حاکم بر نظام خانوادگی. به نظرم این ویژگی هم در موفقیت سریال موثر بوده است.
به این موارد باید نقش برجسته و محوری زن را هم در این قصه اضافه کرد. درام های خانوادگی اغلب با محوریت زنان جذاب می شود و آنها نقش مهمی در پیشبرد داستان دارند.
*شما به لوکیشن سریال و تفاوتش با اغلب سریال های آن دوره اشاره کردید. امروزه شاهد تولید سریال های بیشتر غیرآپارتمانی و بیرون از تهران هستیم. جالب اینکه همین حالا در آی فیلم سریال های «پس از باران» و «پایتخت» در خارج از محیط تهران و فضای شهری و آپارتمانی قصه خود را روایت می کنند و اتفاقا لوکیشن هر دو در شمال است. یکی در گیلان و دیگری در مازندران و اتفاقا بیش از سایر سریال ها هم مورد توجه هستند و مخاطب دارند. به نظر شما لوکیشن های استانی چقدر ظرفیت دراماتیک و جاذبه برای جلب مخاطب دارند؟
نه اینکه هر قصه ای که در فضای شهری و آپارتمانی یا در محیط تهران می گذرد، بد باشد یا توان جلب مخاطب را نداشته باشد؛ اما واقعیت این است که ظرفیت عظیمی در سطح استان ها و شهرستان ها از حیث بافت و ساختار لوکیشن یا مولفه هایی مثل لهجه و گویش و خرده فرهنگ ها وجود دارد که منبع بزرگی برای سریال سازی است و ما توجه لازم را به آن نداشتیم. ما آنقدر سریال های شهری و آپارتمانی ساختیم که مخاطب از آن اشباع شده و نیازمند فضاها و موقعیت های تازه است. ما یک تنوع قومیتی و فرهنگی و زیستی از شمال تا جنوب و از غرب تا شرق کشور داریم که اگر به درستی از آن استفاده شود، سرشار از قابلیت های دراماتیک است. شما می بینید که سریال هایی مثل «پس از باران»، «پایتخت» یا «نون خ» علی رغم اینکه خارج از تهران ساخته شده اند چقدر در جلب رضایت مخاطب موفق بوده اند. ضمن اینکه زیبایی شناسی بصری و جاذبه هایی که در محیط و طبیعت آنها وجود دارد، عنصر مهمی در جذابیت سریال است.
*به نظر می رسد سختی ساخت سریال در شهرستان ها و خارج از تهران یکی از دلایلی است که کارگردان ها به سراغ آن نمی روند.
البته الان با توجه به شرایط کرونایی و کسری و کمبود بودجه ای که صدا و سیما با آن دست به گریبان است، ساخت مجموعه های نمایشی خارج از تهران سخت است. اما بخشی از این کم کاری هم به تنبلی یا کم حوصلگی خودمان یا عدم حمایت های لازم از سوی شبکه های تلویزیونی به دلیل محدویت های مالی که دارند، برمی گردد. با این حال پتانسیل های خوبی هم دارد که می تواند این محدویت ها یا دشواری ها را قابل تحمل کند. به نظر من یکی از جذابیت های «پس از باران» برای مخاطب، قاب های زیبا و چشم نوازی است که از طبیعت شمال می بیند.
* آقای سلطانی در آثار شما ردپای زن بسیار پررنگ است. از همین پس از باران گرفته تا سریال ستایش که ما شاهد شخصیت های محوری زن یا حتی قهرمان زن هستیم. به نظرم یکی از دلایل موفقیت «پس از باران» استقبال زنان جامعه ما از این قصه به دلیل سویه های زنانه آن بود. دلیل این توجه از کجا می آید؟
زنان نیمی از پیکر اصلی جامعه هستند و هیچ قصه ای نیست که بدون زن باشد و حتی می توان مدعی شد که هر قصه ای بدون حضور شخصیت های زن ناقص است یا ناتمام می ماند. فارغ از نقش های اجتماعی زنان، نقش مهم مادر از آن دست سوپرنقش هایی است که چه در زندگی واقعی چه در قصه ها و فیلم و سریال ها نمی توان نادیده اش گرفت یا به سادگی از آن عبور کرد. شما می بینید که چقدر کاراکترهای زن در «پس از باران» در حافظه و خاطره مخاطب مانده است. کسی که قصه «پس از باران» را روایت می کند مرضیه نوه خانواده است و شخصیت های زن قصه به عنوان کنشگران اصلی ماجرا در پیشبرد داستان دخیل هستند. نمی توان از زندگی حرف زد و از زن حرف نزد.
*نظرتان درباره بازپخش سریال در شبکه آی فیلم چیست؟
خب یک تجدید خاطره و کسب تجربه مجدد برای من است. به نظرم آنچنان که شما گفتید که از مجموعه های پرمخاطب شبکه آی فیلم است، نشان می دهد که «پس از باران» محدود و منحصر به زمان ساختش نبوده و قصه آن همچنان دیدنی و شنیدنی است و این موجب خرسندی من است.
سید رضا صائمی
بیشتر بخوانید:
پس از باران جایگزین ریحانه می‌شود+آنونس
اسم «پس از باران» از کجا آمد؟
اختصاصی: «پس از باران» را در آی‌فیلم ببینید
ا ز/
